|
Teknoloji ve internetin gelişmesiyle beraber sosyal medya bağımlılığı davranışsal bağımlılıklar kapsamında görülmeye başlanmıştır. Sosyal medya kullanımı, bireyin günlük yaşantısının önemli alanlarında işlevselliğin düşmesiyle beraber bağımlılığa dönüşebilmektedir.
- Zamanla artan sosyal medya kullanma ihtiyacı
- Sosyal medyayla ilgili aşırı zihinsel meşguliyet
- Planlanandan daha sık ve uzun kullanma
- Sosyal, kişiler arası ilişkiler, akademik ve/veya mesleki alanlarda sorumlulukların ihmal edilmesi
- Sosyal medyaya ayrılan süre ile ilgili yalan söyleme
- Sosyal medyanın kullanılmasında olumsuz duygulardan kaçma ve/veya yaşanan problemlerden uzaklaşma amacının güdülmesi
- Günlük hayata dair birçok şeyi sosyal medya ağlarında paylaşma isteği
- Kullanımı denetim altına almada başarısız girişimler
- Sosyal medya kullanımının azalması ya da kesilmesi durumunda kaygı, sıkıntı, huzursuzluk veya öfke gibi duyguların yaşanması internet/sosyal medya bağımlılığını işaret etmektedir.
Sosyal Medya Bağımlılığının Etkileri Nelerdir? Sosyal medya bağımlılığının sosyal etkilerinin yanı sıra çeşitli fiziksel ve psikolojik etkileri de bulunmaktadır.
- Fiziksel etkiler arasında baş ağrısı, göz rahatsızlıkları, kas ve eklem ağrıları, duruş bozuklukları yer alır.
- Duygusal etkiler kapsamında ise özellikle sosyal medya platformlarında takip edilen kişiler ile bireyin kendi yaşamını kıyaslaması sonucunda bireyin olumsuz duygulanımlar yaşamasına, kimi zaman ise yetersizlik hissine sebep olabilir.
- Yeme bozuklukları, bireyin sosyal medyada daha fazla zaman geçirmek amacıyla öğünleri atıştırmalıklarla geçirmesi sebebiyle ortaya çıkabilir.
- Uyku düzeninin bozulması ve uyku veriminin azalması ise gece geç saatlere kadar süren kullanım sonucunda hormonal dengenin bozulmasıyla oluşan bir etkidir.
- Fiziksel ve psikolojik etkiler, beraberinde sosyal alanlardaki işlevselliğin düşmesine de sebep olabilmektedir. Dolayısıyla, sosyal medyanın bilinçli bir denetimle kullanılması büyük önem taşımaktadır.
Sosyal Medya Bağımlılığı ile Nasıl Çalışılır? Sosyal medya bağımlılığının tedavisinde amaç bireyde internet kullanımını sıfırlamak değil, kullanım üzerinde denetimi sağlamaktır. Bu doğrultuda, terapötik müdahaleler, kendi kendine yardım stratejileri, farmakolojik tedavi kullanılmaktadır. Terapötik müdahaleler kapsamında, etkisi bilimsel çalışmalarla kanıtlanmış öncelikli yöntem bilişsel davranışçı terapi (BDT)’dir. Yanı sıra, aile terapileri, destek grupları, motivasyonel görüşme ve gerçeklik terapisi gibi yöntemler de terapötik müdahaleler arasında bulunmaktadır.
Kaynakça
Akçin, M. (2024). Sosyal medya bağımlığının yaşam doyumuna etkisinin sosyal hizmet bakış açısıyla incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Karabük Üniversitesi/Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Karabük.
Doğan, M. V. (2021). Üniversite öğrencilerinde sosyal medya bağımlılığı belirtilerinin ve sosyal medya bağımlılığı ile depresyon arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Gelişim Üniversitesi/Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
Kabasakal, N. (2024). Ortaokul öğrencilerinde sosyal medya bağımlılığının psikolojik belirtiler ile ilişkisinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
|
