Madde bağımlılığı ve stigmatizasyon (damgalama) arasındaki ilişki, bağımlı bireylerin kişiler arası ilişkilerinde ve tedavi süreçleri üzerinde önemli etkiler yaratmaktadır. Bu ilişkiyi anlamak için bazı önemli noktalar:

Stigmatizasyon, bir bireyin veya grubun toplum tarafından olumsuz bir şekilde etiketlenmesini, dışlanmasını ve ayrımcılığa uğramasını içerir. Bu etiketleme, genellikle yanlış anlamalar ve ön yargılar sonucu ortaya çıkar. Bağımlılığın bir hastalık olduğu gerçeğinin yeterince anlaşılamaması, madde bağımlılığının sıklıkla ahlaki bir zayıflık veya irade, kontrol ve karakter güçsüzlüğü olarak görülmesine yol açar. Bu durum ise ön yargılar ve etiketleme ile sonuçlanır. Stigmatizasyonun madde kullanım bozukluğu olan insanların üzerinde oluşturduğu kronik ve çok kapsamlı etkiler şu şekilde sıralanabilir:

•⁠  ⁠Sosyal İzolasyon: Bireyin sosyal ilişkilerden ve toplumsal etkileşimlerden uzaklaşması durumunu ifade eder. Bu durum, yalnızlık hissine ve duygusal zorluklara yol açabilir. 

•⁠  ⁠Tedaviye Erişim: Damgalanma ve ayrımcılığa maruz kalma endişesi ile bireyler bu sorunu ifade etmekte zorlanabilirler ve durum kişinin tedavi arayışını engeller. 

•⁠  ⁠Duygusal ve Psikolojik Etkiler: Bireyin öz saygısında düşüşe ve kaygı, depresyon gibi psikolojik belirtileri tetikleyebilir. 

•⁠  ⁠Ayrıca, birey kendine yönelik bu olumsuz etiketleri içselleştirebilir.  Bireyde öfke, umutsuzluk veya suçluluk gibi olumsuz duyguları tetikleyen ve kendini damgalamak olarak bilinen bu durum tedaviye başvuruyu geciktirebilir ve böylelikle psikolojik sorunların sürmesine yol açar. 

1.⁠ ⁠Eğitim: Toplumda madde bağımlılığı ile ilgili doğru bilgi vermek yanlış anlamaları engelleyebilir. Eğitim programları bağımlılığın bir hastalık olarak anlaşılmasına yardımcı olabilir.

2.⁠ ⁠Destek Grupları: Bağımlı bireylerin deneyimlerini paylaşabileceği destek grupları damgalamayı azaltabilir ve sosyal bağları güçlendirebilir.

3.⁠ ⁠Empati ve Anlayış: Toplumda empati oluşturarak bağımlı bireylere karşı daha anlayışlı bir yaklaşım geliştirmek önemlidir.

Madde bağımlılığı ve stigma kavramları birbirini besleyen karmaşık bir ilişki içindedir. Stigmanın azaltılmasıyla bağımlı bireylerin tedaviye erişimi kolaylaşır ve sosyal entegrasyonları desteklenmiş olur. Bu nedenle, toplumun bağımlılıkla ilgili doğru bilgilendirilmesi ve empati, bağımlılık tedavilerinde kuşkusuz kritik bir öneme sahiptir.

KAYNAKLAR: 

American Psychiatric Association (APA). Diagnostic and Statistical Manuel of Mental Disorders (5th Ed). Washington DC: APA; 2013.

Dinç, M., Şimşek, G. M., Işık, A., Ögel, K. (2019). Yedam Madde Bağımlılığı Stigmatizasyon Ölçeği. Kıbrıs Türk Psikiyatri ve Psikoloji Dergisi, 1(Özel Sayı 1), 9-11. https://doi.org/10.35365/ctjpp.19.special1.2